درمان کرونا؛ انواع داروها و روش‌های مفید درمانی

کرونا چیست؟

کرونا نام خانواده ای از ویروس‎ها است که در بدن انسان‌ها و حیوانات ایجاد بیماری می‎کنند. ویروس کرونا جدید که از زمستان 1398 در جوامع انسانی شیوع پیدا کرد، عضو جدید و خطرناکی از این خانواده است که به علت قدرت سرایت بسیار بالا و برخورداری از قدرت کشندگی مشکلات زیادی را برای نوع بشر در سراسر جهان ایجاد کرده است.

کرونا به معنای تاج است و علت نامگذاری‌اش این است که این ویروس شکلی شبیه تاج دارد. دو گونه خطرناک دیگر از این خانواده ویروس‎های سارس و مِرس بودند که در سال‌های قبل باعث مرگ انسان‎ها شدند، اما چون قدرت سرایت آن‎ها در حد ویروس جدید نبود، تعداد کشته‌شدگان هیچ‌یک به هزار نفر در کل جهان هم نرسید.

ویروس کرونای جدید (با نام علمی کووید-19 یا سارس-کرونا-2) در برخی از بیماران موجب درگیری گسترده و ایجاد نارسایی‌های حاد در ریه شود و در نهایت با ایجاد نارسایی در اعضای دیگر مانند قلب و کلیه موجب مرگ احتمالی وی گردد. مرگ فزاینده سلول‌های کلیدی ریه و ضعف فراگیر سیستم ایمنی، ممکن است باعث نارسایی، ریه، قلب و کلیه شود که نیاز به مراقبت‌های ویژه از بیمار را ضروری می‎کند.

اما سؤالی مهمی که می‌خواهیم به آن پاسخ دهیم این است که آیا برای کووید-19 درمانی هم وجود دارد؟ و اگر وجود دارد چه روش هایی برای درمان کرونا استفاده می‎شود.

در مطلب حاضر به این سؤال‌ها پاسخ خواهیم داد.

منظور از درمان کرونا چیست؟

کرونا یک ویروس است و درمان کرونا نیز درمانی است از رده درمان‎های ویروسی. از آن جا که ویروس‎ها در داخل سلول‎های بدن بیمار زندگی و تکثیر می‎کنند، در بیماری‎های ویروسی معمولاً ما به دنبال حمله مستقیم به ویروس نیستیم. بلکه می‌خواهیم به بدن بیمار کمک کنیم تا بر ویروس غلبه کند و بهبود یابد.

نقطه مقابل این نوع درمان، درمان برخی بیماری‌های باکتریایی است. گلودرد چرکین و سینه‌پهلوی معمولی دو نمونه شایع از این نوع بیماری هستند. در زمانی که گلوی ما عفونت می‎کند (یا به قول خودمانی چرک می‎کند) معمولاً این بیماری بر اثر یک باکتری است. کاری که داروهای آنتی‌بیوتیک مانند آمپی‌سیلین انجام می‌دهند، دقیقاً حمله به باکتری‌هایی است که بیماری را ایجاد کرده‌اند. این نوع داروها باعث می‎شوند تا باکتری عامل عفونت از بین برود و یا بسیار ضعیف شود، طوری که خود بدن بتواند از پس آن‎ها بربیاید. متأسفانه در حال حاضر درمانی از این جنس برای کرونا وجود ندارد و هیچ دارویی نمی‎تواند مستقیماً به ویروس حمله کند.

خلاصه آن که زمانی که از درمان ویروس کرونا صحبت می‎کنیم به دنبال دست‌یابی به هدف‎های زیر هستیم:

• کنترل عوارض و آسیب‌های واردشونده از سوی ویروس به بدن
• تقویت بدن برای مقابله مؤثر با ویروس در زمان کوتاه‌تر
• نامناسب کردن شرایط داخلی بدن برای محل زندگی ویروس
• کاهش یا جلوگیری از تکثیر ویروس در بدن بیمار
• جلوگیری از فعالیت شدید سیستم ایمنی بدن (گاهی فعالیت شدید سیستم ایمنی اثرات مخرب دارد.)
• حفظ زندگی فرد و سلامتی اعضای بدن تا پایان دوران ابتلا به ویروس

درمان ویروس کرونا به چه صورت است؟

برای این که به این سوال مهم پاسخ دهیم و به چگونگی درمان بیماران کرونا بپردازیم، لازم است ابتدا به وضعیت بیماران کرونا توجه کنیم.

نکته بسیار مهم در بیماری کرونا، تنوع عوارض و علائم کرونا است. در این بخش افراد مبتلا را به سه دسته کلی تقسیم می‎کنیم تا در ادامه مقاله بتوانیم برای هر گروه از بیماران کرونا، درمان خاص خود را ارائه کنیم.

• مبتلایان بی‌علامت: تحقیقات نشان داده است که 40 درصد مبتلایان به ویروس کرونا هیچ علامتی ندارند. یعنی این افراد بدون این که هیچ اذیتی از سوی ویروس کرونا متوجه‌شان شود دوران ابتلا را می‎گذارنند. بدیهی است برای این گونه از بیماران هیچ نوع درمانی نیاز نیست. البته بسیاری از این افراد هرگز از ابتلا و بهبود خود مطلع نمی‌شوند، اما حتی اگر به واسطه تست کرونا هم متوجه ابتلای خود شدند نباید هیچ داروی خاصی را مصرف کنند، چرا که جای هیچ نگرانی نیست.

تنها نکته مهم در خصوص بیمار بی‌علامت کرونا این است که در صورتی که به واسطه تست کرونا از ابتلای خود مطلع شد، دست کم به مدت دو هفته خود را در خانه و به دور از دیگر اعضای خانه قرنطینه نماید. این ویروس بسیار واگیردار است و در صورتی که ناقلین در قرنطینه خود کاهلی کند، ممکن است افراد بسیاری را آلوده کند و بخشی از آنان را به کام مرگ بفرستد.

• بیماری خفیف: حدود 40 درصد دیگر از مبتلایان گرچه علائم بیماری را مشاهده می‎کنند، اما این علائم بسیار خفیف و در حد سرماخوردگی یا آنفلوانزای معمولی هستند. این گروه از بیماران تا حدی نیاز به مصرف دارو دارند و می‎بایست تا بهبود کامل در خانه بمانند و استراحت کنند. قرنطینه خود و دوری از دیگران از جمله مهمترین کارهایی است که این گونه بیماران باید انجام دهند. برای اطلاع از نحوه مراقبت از بیماران کرونایی در منزل کلیک کنید.
• بیماری شدید: کمی کمتر از 20 درصد بیماران مبتلا به کرونا دچار علائم شدید و عوارض حاد این بیماری می‎شوند. این گروه از بیماران نیاز به بستری در بیمارستان‎ها و مراکز درمانی دارند.

در همین مطلب در خصوص نحوه درمان این گروه از بیماران صحبت خواهیم کرد.

روش‎های درمان بیماران کرونا با علائم خفیف

در صورتی که دارای علائمی خفیف شبیه سرماخوردگی‎های معمولی هستید، نیازی به مراجعه به بیمارستان ندارید. بسیاری از مبتلایان به کرونا چنین وضعیتی دارند و می‎توانند با استراحت، تغذیه مناسب و کنترل عوارض بیماری با داروهای رایج این دوران را پشت سر بگذرانید. پس بدون این که نگران وضعیت خود باشید، به توصیه‌های زیر که برای درمان کرونا در بیماران به اصطلاح سرپایی است عمل کنید.

– در گام اول قرنطینه را فراموش نکنید. این که علائم شما خفیف است نباید باعث شود تا به کار و فعالیت اجتماعی خود ادامه دهید. قرنطینه برای تمام کسانی است که به کرونا مبتلا شده‌اند و استثنائی وجود ندارد. از خانه بیرون نروید و تا جای ممکن از اعضای خانواده هم دوری گزینید.

– به دنبال درمان سریع بیماری خود نباشید و به هیچ وجه به دنبال داروهایی که برای درمان مراحل حاد بیماری استفاده می‎شود نروید.

بیماری‎های ویروسی معمولاً داروی خاصی ندارند و خود بدن می‎تواند با ساخت پادتن‎های لازم با ویروس‎ها مقابله کند. پس تنها کاری که باید بکنید این است که از یک سو با استراحت فراوان و تغذیه مناسب، بدنتان را آماده مبارزه جانانه با ویروس‎ها کنید و از سوی دیگر با مصرف داروهای رایج عوارض بیماری را کاهش داده و دوران بیماری را تحمل پذیر کنید.

• اگر تب دارید:
  • داروی تب‌بر استفاده کنید. برای کنترل تب از داروهای مسکن آشنا استفاده کنید. استامینوفن یکی از این مسکن‌ها است که برای کنترل تب توصیه می‎شوند. ایبوپروفن هم داروی دیگری برای از بین بردن تب است ولی توصیه ما همان استامینوفن است.
  • مایعات فراوان بنوشید. نوشیدن مایعات بدن می‎تواند به بازگشت آب‎های از دست رفته بدن کمک کند. آب، آبمیوه طبیعی و چای (به اندازه) از مایعاتی است که به بیماران کرونا توصیه می‎شود.
  • استراحت را فراموش نکنید. دوران قرنطینه فرصت خوبی برای استراحت است. استراحت به سیستم ایمنی بدن کمک زیادی می‎کند و در کاهش تب نیز مؤثر است.
• اگر سرفه‌های خفیف دارید:
  • مایعات و به‌ویژه مایعات گرم بنوشید. مایعات گلو و حلق را مرطوب و نرم می‎کنند. مایعات گرم هم راه‌های هوایی بدن را گرم نگه می‎دارند و سبب شل شدن غشای حلق و راههای تنفسی می‎شوند.
  • یک قاشق مرباخوری عسل را در آب داغ یا چای حل کنید. نوشیدن عسل می‎تواند گلودرد را آرام کند، فقط یادتان باشد به بچه‌های زیر یک سال عسل ندهید.
  • از بخور غفلت نکنید. بخار آب داغ باعث تسکین گلو می‎شود و راه‌هایی هوایی بدن را باز می‎کند.
  • آب‌نمک غرغره کنید. خیلی وقت‎ها غرغره کردن آب‌نمک به درد گلو کمک می‎کند. بعد از غرغره یادتان نرود که روشویی را ضدعفونی کنید.
  • برای سرفه خلط‌دار شربت اسکپکتورانت مصرف کنید. اسپکتورانت باعث می‎شود تا ترشحاتتان رقیق شود.
  • برای سرفه خشک، شربت ضدسرفه بخورید.
• اگر درد دارید:
  • داروهای مسکن مصرف کنید. استامینوفن یک مسکن خوب و بی‌ضرر است. اگر بدن درد دارید از این دارو غافل نشوید.

روش‎های درمان بیماران کرونا با علائم شدید (بستری بیمارستان)

در ادامه روش‌های درمان کرونا در سه بخش حمایت‌های تنفسی از بیماران مبتلا کرونا، درمان بیماران حاد با داروی کرونا و درمان کرونا با پلاسمای خون بیماران بهبودیافته توضیح داده خواهد شد.

الف) حمایت‌های تنفسی از بیماران مبتلا کرونا

مهم‌ترین مسئله در درمان بیماری‎های ویروسی نظیر بیماری کرونا، کمک به حفظ سلامتی بدن تا انتهای دوره ابتلای ویروس است. از این رو همچنان مهم‌ترین نوع درمان بیماران کووید-19 حمایت تنفسی است.

وقتی ریه‌ بیمار مبتلا به کرونا از کار می‎افتد یا با مشکل جدی روبرو می‎شود، دستگاه‌تنفس مصنوعی می‎تواند جایگزین سیستم تنفسی شود. این کار باعث می‎شود بیمار فرصت مقابله با عفونت و بهبود را پیدا کند.

اولین یاری‌رسان دستگاه تنفسی ماسک‌های اکسیژن هستند که برای بیمارانی که وضیت نسبتاً مناسبی دارند، مورد استفاده قرار می‎گیرد. در صورتی که حال بیمار کرونا رو به وخامت برود لازم است که از دستگاه‌های تنفسی استفاده شود.

دستگاه‌های حمایت تنفسی دو نوع دارند: یک نوع دستگاه کمک تنفسی (CPAP) و دیگری دستگاه تنفس مصنوعی مکانیکی (Ventilator). دستگاه‌های ونتیلاتور در موارد حاد بیماری به کار می‎روند و در اصطلاح پزشکی یک روش تهاجمی محسوب می‎شوند. ونیتلاتورها تنها در بیمارستان قابل استفاده هستند، اما دستگاه‌های کمک تنفسی در خانه نیز قابل استفاده هستند که البته به رعایت شرایطی خاص نیاز دارند.

در ادامه با انواع حمایت‎های تنفسی آشنا خواهیم شد.

ماسک اکسیژن

ماسک اکسیژن اولین نوع کمک تنفسی به بیماران کرونایی است. ماسک اکسیژن برای کسانی مناسب است که ریه‌هایشان قدرت تنفس دارد و نیازی به کمک خارجی نیست. این ماسک‌ها ابزاری برای رساندن اکسیژن با چگالی کم تا متوسط برای بیمارانی است که با دهان تنفس می‌کنند. در استفاده از این ابزار باید به یاد داشت که جریان اکسیژن نباید کمتر از پنج لیتر در دقیقه کمتر باشد، چرا که باعث بازگشتن هوای بازدمی که دارای میزان بالایی از دی اکسید کربن است می‌شود.

دستگاه کمک تنفسی

در بسیاری کشورها بیمارانی که خیلی بدحال نیستند را به دستگاه‌های ونتیلاتور نمی‌سپارند. دلیل این کار از یک سو کمبود دستگاه‌های ونتیلاتور و از سوی دیگر کم‌خطر بودن دستگاه‌های کمک تنفسی است. این دستگاه‌ها برخلاف ونتیلاتورها نیازی به گذاشتن لوله در نای بیمار کرونا ندارند و به همین دلیل به نیروی متخصص خاص ونتیلاتور هم احتیاجی ندارند.

البته دستگاه‌های کمک تنفسی مثل ماسک ساده اکسیژن نیستند. در این دستگاه‌ها جریان ثابت هوا و اکسیژن با فشار (از راه بینی یا دهان) به ریه بیمار فرستاده می‎شود. فشار هوای ارسالی به ریه‌ها باعث می‎شود تا ریه‌ها باز بمانند و اکسیژن وارد ریه‌ها شود. این کار به‌ویژه مناسب زمانی است که در اثر بیماری کیسه‌های هوایی داخل ریه‌ها روی هم خوابیده‌اند.

با توجه به فشار بالای اکسیژن و هوا در دستگاه کمک تنفسی، ماسک باید کاملاً دور دهان و بینی یا کلاهک روی سر بیمار کیپ شود. چرا که با توجه به فشار بالای هوا اگر ماسک به درستی گذاشته نشود، ممکن است قطرات و ترشحات بیمار در محیط پخش شوند که برای کادر درمان بسیار خطرناک است. از همین رو بهتر است کادر درمان محافظ صورت و ماسک خود را به درستی استفاده کنند.

دستگاه ونتیلاتور

استفاده از دستگاه ونتیلاتور برای درمان بیماران کرونا به نوعی انتهای راه درمان محسوب می‎شود و برای بیمارانی به کار می‎رود که حال بسیار وخیمی دارند و اکسیژن خون آن‎ها بسیار پایین آمده است.

در موارد وخیم بیماری، ویروس‌ها به ریه آسیب می‌زنند. این شرایط باعث فعال شدن دستگاه ایمنی بیمار کرونا می‌شود و برای این که سلول‌های مدافع بیشتری به ریه‌ها برسند، رگ‌ها گشادتر می‎شوند. گشادشدن رگ‌ها موجب تجمع مایع در ریه‌ها می‎شود که این امر تنفس را سخت می‎کند و میزان اکسیژن خون افت می‌کند. در چنین شرایطی پای دستگاه‌های تنفس مصنوعی به میان کشیده می‌شود تا هوای پراکسیژن را با فشار به ریه‌ها پمپاژ کند.

برای استفاده از ونتیلاتور (که یک روش تهاجمی محسوب می‎شود) باید لوله‌ای وارد مجرای تنفسی شود، برای این کار بیمار با داروهای آرام‌بخش و شل‌کننده آرام می‌شود تا بتواند این لوله را تحمل کند. در واقع بیمار به نوعی خواب یا کمای مصنوعی را تجربه می‎کند.

دستگاه ونتیلاتور اصولاً یک روش نسبتاً پیچیده محسوب می‎شود و از این رو استفاده از آن به پرسنل آموزش‌دیده و نسبتاً حرفه‌ای نیاز دارد؛ چرا که استفاده نادرست از آن می‎تواند به بیمار کرونا آسیب بزند.

البته خوشبختانه بسیاری از بیماران کووید-19 دوره درمان را بدون نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی طی می‎کنند و حتی می‌توانند در خانه با اکسیژن درمان شوند.

ب) درمان بیماران حاد با داروی کرونا

زمانی که بیماری کرونا پیشروی می‌کند و بیمار با شرایط حاد کووید-19 مواجه می‎شود، لازم است تا داروهایی حرفه‌ای تر برای او تجویز شود. این داروها ویژه بیماران بدحال (که معمولاً در بیمارستان بستری هستند) می‎باشد و برای درمان سرپایی بیماری مناسب نیست.

اما داروهای کرونا چه چیزهایی هستند و چگونه به جنگ کرونا می‎روند؟

در پاسخ باید گفت که در حال حاضر داروهای تجویزی بیماران کرونا در سه دسته کلی تقسیم می‎شوند.

• داروهای ضدویروس: برخی از داروهای کرونا به جنگ خود ویروس می‎روند و تلاش می‎کنند تا تکثیر و تولیدمثل این ویروس‌ها را با مشکل مواجه کنند و یا کاری کنند که ویروس جذب سلول‌های بدن نشود. این گونه داروها بیشتر در شرایط غیرپیشرفته بیماری تجویز می‎شوند.
• داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی: کار برخی داروها این است که در مراحل اولیه بیماری که بدن پادتن چندانی تولید نکرده است، به کمک بدن بیایند و سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند. پلاسمای تزریقی بیماران بهبودیافته، نمونه‌ای از این نوع درمان است که در بخش بعد به آن خواهیم پرداخت.
• داروهای کاهش دهنده سیستم ایمنی: در صورتی که کووید-19 پیشرفت زیادی کند و بدن بیمار را با مشکلات جدی مواجه کند، سیستم ایمنی بدن هم بیش‌فعال می‎شود تا با این همه ویروس مبارزه کند. این فعالیت بیش از حد می‎توان برای بدن آسیب‌زا باشد، از این رو با تجویز برخی داروها به بیمار، سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا را تا حدی تضعیف می‎کنند.

حال که با دسته‌بندی‎های کلی داروهای کرونا آشنا شدید، در این بخش می‎خواهیم اطلاعات کاملی در خصوص داروهای حرفه ای کرونا در اختیارتان قرار دهیم. همان طور که پیش از این نیز گفته شد این داروها کاملا تخصصی هستند و به هیچ وجه نباید به صورت خودسرانه برای درمان کرونا مصرف شوند. اصولاً این داروها برای درمان‎های سرپایی مناسب نیستند و تنها برای بیماران بستری که حال نسبتاً وخیمی دارند مورد استفاده قرار می‎گیرند؛ به‌ویژه که هر دارویی دارای عوارض خاص خود است که برای بیماران کرونا که درگیری کمی دارند پذیرش این عوارض منطقی نیست.

این روزها که هنوز یک داروی قطعی برای کرونا کشف نشده است، مراکز تحقیقاتی متعددی در سراسر جهان در حال آزمایش داروهای مختلف روی بیماران کووید-19 هستند. تقریباً هر روز خبر جدیدی در مورد یکی از داروهای مورد آزمایش منتشر می‎شود و البته گاهی بعد از چند روز این خبرها تکذیب می‎شوند. ما اینجا تلاش کرده‌ایم داروهایی که به طور قطع مؤثر هستند و یا به طور قطع رد شده‌اند را به شما معرفی کنیم.

با ما همراه باشید.

رِمْدِسیویر (Remdesivir) در درمان کرونا

رمدسیویر دارویی است که این روزها توانسته است رضایت پزشکان و پژوهشگران را در مناطق مختلف جهان جلب کند.

رمدسیویر ساخت یک شرکت آمریکایی است که در ابتدا برای درمان بیماری ابولا (یک بیماری ویروسی) و عفونت‌های ویروس ماربوک ساخته شد. آزمایش‌های اولیه نشان داد که خاصیت ضدویروسی این دارو علیه ویروس کرونا نیز مؤثر است. کار مهمی که این دارو انجام می‎دهند، کاهش تکثیر ویروس در بدن است که نقش مهمی در بهبود بیماران مبتلا به کووید-19 ایفا می‌کند.

رمدسیویر یک آنتی‌ویروس تجربی ساخت شرکت گیلید ساینسز است. روش عمل این دارو دستکاری بخشی از ویروس با نام RNA پلیمراز است که ویروس برای تکثیر از آن استفاده می‎کند. به این ترتیب از تکثیر ویروس‌ها کاسته می‎شود.

آزمایش بالینی رمدسیویر بسیار امیدوارکننده بود. کارآزمایی انجام‌شده روی هزار بیمار نشان داد که دارو زمان بیماری را از 15 روز به 11 روز کاهش می‎دهد.

نخستین جایی که داروی رمدسیویر را تأیید کرد و بر قدرت آن در مقابله با ویروس کرونا صحه گذاشت کشور آمریکا بود. ترامپ، رییس جمهور این کشور نیز با افتخار در مورد آن سخن گفت و به عنوان یک داروی مؤثر در درمان کرونا معرفی کرد. ادعایی که مشخص شد صحت داشته اشت.

پس از آمریکا، اتحادیه اروپا هم بر عملکرد این دارو مهر تأیید زد و تجویز این دارو را برای بیماران کرونایی مجاز دانست.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران نیز چندی قبل این دارو را مورد پذیرش قرار داد و آن را به عنوان یک داروی مهم در درمان بیماری کرونا در فهرست دارویی خود قرار داد. کارخانجات دارویی ایران نیز شروع به تولید این دارو کردند تا کشورمان در زمینه این دارو خودکفا باشد.

متأسفانه پیش از عرضه رسمی این دارو در کشور، سودجویان بسیاری شروع به عرضه داروی اصل یا تقلبی در بازار سیاه کرده بودند که باعث ضرر و زیان مالی و جانی هموطنان عزیزمان شد؛ به نحوی که رئیس سازمان و غذا دارو در این باره هشدار داد.

با این‌که ممکن است رمدسیویر به بهبود بیماران کمک و احتمال نیاز به بخش مراقبت‌های ویژه را بسیار کم کند، مطالعات بروشنی نشان نداده‌اند که می‌تواند از مرگ بر اثر کرونا هم جلوگیری کند.

رمدسیویر در درمان چه بیمارانی مؤثر است؟

رمدسیویر به عنوان یک داروی ضدویروس در مراحل اولیه وخامت حال بیمار مؤثر است. این دارو برای کسانی که حال عمومی‌شان بسیار وخیم شده است کاربرد ندارد. محققان برای مراحل پیشرفته بیماری داروهای کاهنده سیستم ایمنی بدن را توصیه می‎کنند، چرا که در این مرحله فعالیت‎های ایمنی بدن ممکن است به بدن آسیب برسانند.

پس از تأیید دارو در محافل علمی، شرکت گیلید با چند کارخانه داروسازی در جنوب آسیا قرارداد بسته است تا این دارو را هر چه سریع‌تر به تولید انبوه برسانند.

گفته می‎شود مجوز آمریکایی این دارو برای به‌کارگیری آن در درمان بیماران کرونا که بیش از ۱۲ سال دارند، دچار ذات‌الریه شده و به اکسیژن مازاد نیاز دارند، صادر شده است.

فاویپیراویر (Favipiravir) در درمان کووید-19

داروی دیگری که توانسته است تا حد زیادی اعتماد پزشکان و محققان علوم پزشکی را جلب کند یک داروی ژاپنی به نام فاویپیراویر است.

گزارشی که 18 مارس از نتایج آزمایشات بالینی داروی آنفلوانزای ژاپنی بر روی سیصد بیمار در ووهان منتشر شد، امیدهای فراوانی را به کشف یک داروی جدید در زمینه بیماران کرونایی ایجاد کرد.

نتایج برخی تحقیقات نشان میدهد که فاویپیراویر می‎تواند طول درمان بیماران کووید-19 را کاهش دهد. بدن برخی بیماران که این دارو برای آن‎ها تجویز شده بودند توانست ظرف 4 روز پاکسازی کنند، در حالی که پاکسازی بیماران دیگر 11 روز طول کشیده بود.

این دارو از سوی سازمان غذا و دارو مورد تأیید قرار گرفته و در فهرست رسمی داروهای کشور قرار گرفته است.

فاویپیراویر در کارخانه‎های داروسازی داخل کشور نیز تولید می‎شود و طبق گفته مسئولان وزارت بهداشت کمبودی در این زمینه وجود ندارد.

هشدار برای مصرف خودسرانه فاویپیراویر

گرچه مصرف خودسرانه هر دارویی خطرناک است، اما مصرف فاویپیراویر می‎تواند مشکلات جدی برای فرد ایجاد نماید. از این رو لازم است که حتما دارو با تجویز پزشک مصرف شود.

فاویپیراویر یک داروی آنفولانزا است، اما تنها داروی این بیماری نیست و در واقع انتخاب اول پزشکان هم نیست و باید با احتیاط مصرف شود.

آزیترومایسین (Azithromycin)

آزیترومایسین یک آنتی بیوتیک است که می‎تواند به درمان برخی از عفونت‎های باکتریایی کمک کند و البته مثل سایر آنتی‌بیوتیک‎ها تنها می‎تواند با باکتری‎های خاصی مبارزه کند. این آنتی بیوتیک پرمصرف دنیا نخستین بار توسط داروسازان کروات کشف شده است.

آزیترومایسین ممکن است برای درمان عفونت‎های خفیف تا متوسط ​​ریه‎ها، سینوس‎ها، پوست و سایر قسمت‎های بدن به بیمار تجویز شود.

آزیترومایسین به صورت قرص، شربت خوراکی، قطره چشم و تزریق در دسترس است. بهترین نوع و دوز مصرفی به نوع عفونت فرد بستگی دارد.

عوارض جانبی آزیترومایسین

آزیترومایسین به طور معمول داروی خطرناکی نیست و عوارض شدیدی ندارد. عوارض این دارو بیشتر می‎تواند تهوع، استفراغ و نظایر آن باشد اما ممکن است روی برخی افراد عوارض دیگری نیز ایجاد نماید. از این باید از مصرف خودسرانه و بدون تجویز پزشک خودداری کرد.

تاثیر آزیترومایسین در درمان بیماران کرونا

پژوهشگران ایرانی معتقدند آزیترومایسین اثر خوبی بر روی بیماران دارد، به گونه‌ای که زمان ترخیص بیمارانی که این دارو را مصرف کرده‌اند، حدود 4 روز کاهش داشته است. در واقع آزیترومایسینی از جمله داروهایی است که بهترین اثر درمانی در بیماران کرونا را داشته است.

برخی از محققان خارجی هم معتقدند ترکیب دو داروی هیدروکسی کلروکین و آزیترومایسین می‌تواند به بهبود افراد مبتلا به کووید -۱۹ کمک زیادی کند. البته این پژوهشگران هشدار داده‌اند که مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک باشد، چرا که ممکن است علائم فرد مبتلا را تشدید کنند.

دگزامتازون (Dexamethasone)

تا این‌جا سه داروی مهم در درمان بیماران مبتلا به کرونا معرفی کردیم که تأثیر خوبی در بهبود حال بیماران کم وخامت داشتند. در این بخش می‎خواهیم با داروی دیگری آشنا شویم که در موارد حاد بیماری کرونا مورد استفاده قرار می‎گیرد.

همان طور که گفته شد در مراحل حاد درمانی، بدن دچار التهاب می‎شود و به دنبال آن سیستم ایمنی بدن فعالیت‎های خود را شدت می‎دهد. این فعالیت‎های شدید ممکن است اثر معکوس گذاشته و باعث آسیب رساندن به بدن بیمار شود. در چنین شرایطی یکی از روش‎های کمک به بیمار کاهش سطح فعالیت‎های ایمنی است و این کاری است که برای آن می‎توان به داروی دگزامتازون تکیه کرد.

در تحقیقی که توسط دانشگاه آکسفورد بر روی بیماران وخیم کرونایی انجام داده، گزارش شده است که دگزامتازون به عنوان یک داروی استروئیدی ارزان توانسته است مزان مرگ در بیماران متصل به دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور) را به میزان یک سوم کاهش دهد. همچنین این دارو روی بیمارانی که نیاز به اکسیژن داشتند، اما حال آن‎ها در حد نیاز به اتصال به ونتیلاتور وخیم نبوده است، هم مؤثر بوده و باعث کاهش یک پنجم از آمار مرگ آن‎ها شده است (منبع).

همچنین محققان بیمارستان مسیح دانشوری هم تأثیر این دارو روی بیماران حاد کرونایی را تأیید کرده‌اند.

پس از اثبات تأثیر داروی دگزامتازون در تحقیقات بریتانیا (که در حجمی وسیع و روی حدود 2000 بیمار انجام شده بود)، سازمان بهداشت جهانی هم این دارو به کشورها توصیه کرد. سازمان جهانی بهداشت درمان کووید-۱۹ (ناشی از ویروس کرونا) با استفاده از دارو‌های استروئیدی را «پیشرفتی علمی» عنوان کرد.

از جمله نکاتی که باعث خوشحالی محققان از تأثیر این دارو شد، این است که دگزامتازون یک داروی قدیمی است و از این رو عوارض جانبی آن کاملاً شناخته شده است.

همچنین این دارو بسیار ارزان و در دسترس است و به هیچ وجه جایی برای نگرانی از تأمین آن وجود ندارد.

عدم تأثیر دگزامتازون روی بیماران معمولی کرونا

همان قدر که تحقیقات از تأثیر دگزامتازون روی بیماران بد حال کووید-19 حکایت دارد، مصرف آن را روی بیماران سرپایی کرونا و افرادی که در منزل درمان می‎شوند بی‌اثر دانسته است. این در حالی است که برخی شایعات بی‌اساس دگزامتازون را حتی دارای خاصیت پیشگیرانه معرفی کرده بودند و از این رو برخی افراد سالم هم برای پیشگیری از ابتلا به سراغ آن رفتند.

از این رو کاربرد اصلی این دارو در بخش آی‌سی‌یو بیمارستان‎ها و برای بیماران خاص است. استفاده از دگزامتازون در بیماران سرپایی مبتلا به عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی فوقانی از جمله کرونا، سرماخوردگی و آنفلوآنزا، باعث سرکوب شدید سیستم ایمنی بیمار می‎شود. این امر موجب می‎شود تا بدن این افراد برای ابتلا به عفونت‌های مختلف مستعدتر شود.

دگزامتازون نوعی کورتون محسوب می‎شود و به هیچ عنوان نباید برای پیشگیری یا درمان سرپایی بیماران کووید-19 مورد استفاده قرار گیرد.

رد تأثیر لوپیناویر/ریتوناویر (داروی‎های HIV) در درمان کرونا

با شیوع کرونا به عنوان یک ویروس ناشناخته و جدید، پزشکان به فکر افتادند از داروهای مؤثر در درمان بیماری‎های دیگر برای بهبود حال بیماران مبتلا به این ویروس جدید استفاده کنند. علائم بیماری کرونا به صورتی بود که حدس زده می‎شد، داروهای مورد استفاده در بیماری ایدز بتواند در درمان کرونا هم مؤثر باشد. از جمله داروهای مورد استفاده می‎توان به ترکیب لوپیناویر/ریتوناویر اشاره کرد که در چین و برخی کشورهای دیگر به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفت.

گزارش‌های منتشرشده از نتایج تجویز داروهای اچ آی وی نشان داد که متأسفانه این داروها تأثیر چندانی در بهبود حال بیماران کووید-19 نداشته‌اند.

پایان استفاده از Lopinavir/Ritonavir در درمان کووید19

از این رو در تاریخ 15 تیرماه 99 سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که دو داروی ترکیبی لوپیناویر/ریتوناویر (Lopinavir/Ritonavir) که در درمان بیماران مبتلا به ایدز تجویز می‌شوند، دیگر برای مداوای مبتلایان به کووید۱۹ استفاده نخواهند شد.

این سازمان همچنین اظهار داشت در مورد استفاده از این دو داروی ترکیبی به لحاظ ایمنی بستری‌شدگان هیچ نگرانی‌ای وجود ندارد، اما روند پژوهش‌ها و آزمایش‌ها نشان می‌دهد که ترکیب Lopinavir/Ritonavir تأثیر مثبتی در روند درمان بیماران کرونا نداشته است.

رد تأثیر داروهای کلروکین و هیدروکسی کلروکین

دو داروی کلروکین و هیدروکسی کلروکین داروهایی هستند که در درمان مالاریا مورد استفاده قرار می‎گیرند. هیدروکسی کلروکین در مقایسه با کلروکین داروی کم‌عارضه‌تری است. این داروها خواص ضدویروس دارند و کاهنده سیستم ایمنی هستند. استفاده از این داروها به درمان مالاریا محدود نمی‎شود و با توجه به خواص تنظیم سیستم ایمنی بدن، در درمان برخی بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس نیز استفاده شده‌اند.

با شیوع کرونا و با توجه به برخی ویژگی‌های ضدویروسی که داروی کلروکین از خود نشان داده بود، این دارو هم به عنوان یک گزینه ارزان و دردسترس، در برخی کشورها مانند چین و فرانسه مورد استفاده قرار گرفت. گزارش‎های ارائه‌شده از چین و فرانسه در مورد تأثیر این دارو در درمان بیماران، تا حدی ضدونقیض بود.

در نهایت یافته‌های کارآزمایی بهبود بریتانیا نشان داد که این داروها در درمان کووید-19 تأثیری ندارند و این تحقیق تیر آخر را به این داروها زد و از چرخه درمان بیماران کرونا حذفشان کرد.

سازمان بهداشت جهانی بعد از تحقیقات گسترده از توقف کارآزمایی‌های هیدروکسی کلروکین خبر داد تا این داروها هم به عنوان گزینه‌ای شکست‌خورده از چرخه درمان کرونا حذف شوند.

تحقیقات مرکز پزشکی شواهدنگر وابسته به دانشگاه آکسفورد (CEBM) نشان داده است که این دارو می‌تواند عوارض قلبی داشته باشد و خطر مرگ را بالا ببرد.

سازمان بهداشت جهانی در بیانیه‌ای اعلام کرد:

آزمایش‌ها نشان می‌دهد که تأثیر این دارو در جلوگیری از مرگ و میر ناشی از بیماران کرونایی بستری‌شده یا کم بوده یا بی‌نتیجه بوده است.

با این حال این سازمان از ادامه مطالعات در مورد تأثیر این داروها بر بیماران کرونایی غیربستری و پیشگیری از این بیماری خبر داد. (برای کسب اطلاعات بیشتر کلیک کنید.)

داروی APN01 ای‌پی‌ان۰۱ در بوته آزمایش

APN01 هم داروی دیگری است که گرچه محققان به آن امیدوار هستند، هنوز نتوانسته است مثل داروهای رسمی کرونا اعتماد پزشکان و پژوهشگران را جلب کند.

اگر بخواهیم نحوه عملکرد این دارو را خیلی ساده توضیح دهیم باید بگوییم ای پی ان 01 باعث می‎شود تا ویروس کرونا گمراه شود و به جای این که به سلول‌های بدن بچسبد (و باعث نابودی آن‎ها شود) به ذرات داروی APN01 بچسبد. در واقع کار این دارو این است که برای ویروس نقش بازی کند تا به سمت او آمده و به آن بچسبد که زمینه ساز نابودی ویروس می‎شود.

بعضی سلول‌های انسانی دارای یک آنزیم در غشای خود هستند که «مبدل آنژیوتانسین 2 یا همان ACE2» نام دارد. ویروس کرونا از این آنزیم به عنوان گیرنده استفاده می‌کند تا خود را به درون سلول برساند. گیرنده‎های ACE2 به تعداد زیادی در ریه‌ها وجود دارند اما منحصر به ریه نیستند و در دستگاه گوارش و کلیه نیز یافت می‎شوند (از این امکان حمله کرونا به دستگاه گوارش و کلیه‌ها هم وجود دارد). کار APN01 شبیه‌سازی همین پروتئین ‌های گیرنده است تا ویروس را به خود جذب کرده و مانع چسبیدن آن به گیرنده سلول و ورود به آن ‌شود.

ویروس کرونا دارای چهار پروتیین ساختاری S, M, E و N است. از این میان پروتئین‎های S یا اسپایک با تقسیم‌بندی در سه گروه به تشکیل برجستگی‎های روی سطح ویروس منجر می‎شوند. همان طور که گفتیم کرونا در لغت به معنی تاج است و نامش را از همین برجستگی‌ها گرفته است. ویروس از این تاج استفاده می‎کند تا به غشای سلول بچسبد و آن را عفونی کند. هدف ویروس از اینکار تزریق RNA و تمام ژنوم خود به سلول و تبدیل آن به کارخانه تولید ویروس‎های جدید است.

APN01 با وارد کردن آنزیم مهندسی شده hrsACE2 که نسخه ساختگی پروتئین ACE2 محسوب می‎شود، ویروس را گمراه کرده و آنرا وادار می‎سازند به جای سلول‎های اصلی بدن، توان خود را صرف آلوده‌سازی این آنزیم ساختگی کند. از این رو به این دارو hrsACE2 هم گفته می‎شود.

hrsACE2 تا به حال روی ۸۲ بیمار آزمایش شده و در کنار عوارض بسیار ناچیز نتایج خوبی به همراه داشته است.

نتایج پژوهش حاکی از این است که دارویAPN01 بسته به دوز واردشده از hrsACE2 میزان رشد ویروس SARS-CoV-2 را بین هزار تا ۵ هزار برابر کاهش می‎دهد.

در هر حال این دارو هنوز در مراحل آزمایش است و نمی‎توان به عنوان یک داروی تأییدشده و رسمی روی آن حساب کرد. در صورتی که این دارو بتواند تأییدیه‎های لازم را اخذ کند، قطعاً اطلاعات جدیدتر را در اختیار خوانندگان عزیز کرومارکت قرار خواهیم داد.

ج) درمان کرونا با پلاسمای خون بیماران بهبودیافته

برخی درمان بیماران کووید-19 را هم جز درمان‌های دارویی دسته‌بندی می‌کنند ولی ما با توجه به تفاوت‎های ساختاری این دو نوع درمان تصمیم گرفتیم این شیوه را در بخشی جداگانه مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

روش درمان کووید-19 در تزریق پلاسمای خون چگونه است؟

روش تزریق پلاسمای خون یک روش نسبتا قدیمی است که در گذشته برای درمان برخی دیگر از بیماری‌ها هم به کار برده شده است.

زمانی که ویروس کرونا به بدن انسان حمله می‌کند، بدن شروع به تولید پادتن می‎کند تا ویروس‎ها را شکست دهد. در صورت موفقیت بدن و شکست بیماری، مقداری از پادتن‎ها در خون فرد باقی خواهد ماند. در روش تزریق پلاسما، به دنبال آن هستیم تا با انتقال پلاسمای خون افراد بهبودیافته به بدن بیماران جدید، از آنتی‌بادی‌های آن‎ها برای کمک به بدن بیمار جدید استفاده کنیم.

روش پلاسمادرمانی در بیماری کرونا از جمله روش‌هایی است که محققان ایرانی در آن پیشتاز بوده‌اند. این روش ولی هنوز در مرحله آزمایشی است و هنوز تأثیر آن به اثبات نرسیده است. باید منتظر ماند تا نتایجی دقیق و رسمی در خصوص تأثیر یا عدم تأثیر آن اعلام شود.

پاسخ به سوالات شما در مورد درمان بیماران مبتلا به کرونا

در مطلب حاضر تلاش کردیم با استفاده از منابع موثق سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و دارو و نیز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور، کلیه روش‌های درمانی بیماران کووید-19 را خدمتتان معرفی کنیم. در صورتی که پس از مطالعه این مقاله باز هم سؤالی در ذهن شما وجود دارد می‎توانید از بخش نظرات همین صفحه، پرسش خود را مطرح کنید.

کارشناسان متخصص و زبده کرو مارکت در اولین فرصت ممکن به سؤالات شما پاسخ خواهند داد.

سلامتی و بهروزی شما آرزوی ماست.