سفارش تهران در زمان مدنظر مشتری توسط پیک و سفارش سایر شهرها از طریق پست پیشتاز در اولین روز کاری پس از خرید ارسال میشود.
هر سؤالی در مورد خرید تجهیزات پزشکی از کرومارکت دارید، برای پاسخگویی در خدمت شما هستیم. مشاوره رایگان به شما افتخار ماست.
کرومارکت؛ با بیش از 10 سال تجربه در زمینه تجهیزات پزشکی، محصولاتی با بهترین کیفیت و با برند اصلی محصول ارائه میکند.
محصولی منطبق با انتخاب شما یافت نشد.
ماسک چیست؟
ماسک، بر اساس تعریف استانداردهای بینالمللی وسیلهای است که عموماً از یک لایه فیلتر تشکیل شده است. این فیلتر بین لایههای پارچهای قرار داده شده، چسبیده یا قالبریزی گردیده است. ماسک صورت نباید در مدتزمان مدنظر برای استفاده، ازهمگسیخته، شکافته یا پاره شود و در انتخاب مواد فیلتر و لایه باید به تمیزی آن توجه شود.
این ماسک ها باید طوری طراحی شده باشند که بتوانند بینی، دهان و چانه را به طور کامل پوشانده و در نزدیکترین حالت در طرفین گونهها قرار گیرند؛ بهطوریکه حتیالامکان از هیچ محلی راه ورود هوا به سیستم تنفسی نشتی نداشته باشد و کل هوای واردشده به سیستم تنفسی از لابهلای قسمتهای مختلف ماسک رد شود.
ماسک های صورت ممکن است دارای اشکال و سازههای مختلف و همچنین متعلقات اضافی دیگری باشد (مانند یک پل بینی برای تقویت تناسب با خطوط بینی).
چرا باید از ماسک استفاده کرد؟
نقش اصلی ماسک فیلتراسیون میباشد؛ در اصل این عمل به این معنی است که ماسک به طور ذاتی عبور برخی ترکیبات، مواد یا ذرات موجود در هوا را از خود محدود کند.
در دسترسترین ماسکها برای استفاده، فیلتراسیون بر مبنای اندازه انجام میدهند؛ یعنی ذرات اطراف خود را فارغ از جنس، ترکیب و حالت فیزیکی فقط بر مبنای اندازه فیلتر میکنند. در برخی مواقع وجود یا عدم وجود بارالکتریکی در ذرات نیز میتواند یک متغیر برای فیلتراسیون باشد.
بنابراین ماسک ها با توجه با نوع پارچهها و فیلترهای استفادهشده در آنها میتوانند ذراتی با اندازههای مختلف را فیلتر کنند؛ به عبارت دیگر، به ذراتی با اندازه مشخص اجازه ورود به سیستم تنفسی فرد استفادهکننده را ندهند.
اما سوال مهم این است که ذرات تنفسی در چه محدوده ای هستند و آلایندههای تنفسی چه ابعادی دارند؟
ابتدا بهتر است با PM آشنا شویم. PM که مخفف particulate matter است در واقع یک استاندارد است که به کمک آن مواد معلق در هوای تنفسی میتوانند طبقهبندی شوند. این مواد معلق یا ذره (پارتیکلها) ترکیبی از ذرات جامد و قطرات مایع موجود در هوا هستند، مانند برخی ذرات گرد و غبار، خاک، دوده یا دود. برخی از این ذارت به اندازه کافی بزرگ هستند و با چشم غیرمسلح دیده میشوند. برخی دیگر آنقدر کوچک هستند که فقط با استفاده از میکروسکوپهای خاص مانند میکروسکوپ الکترونی قابل شناسایی هستند.
ذرات معمول موجود در هوای استنشاقی ابعاد متفاوتی دارند، اما دو دسته بسیار معروف آنها عبارتند از: PM10 و PM2.5
PM10ها ذرات استنشاقی با قطر عموماً 10 میکرومتر و کوچکتر هستند و PM2.5ها ذرات استنشاقی ریز با قطر 5/2 میکرومتر و کوچکتر.
جهت اطلاع بهتر است بدانید هر متر برابر 1 میلیون میکرومتر است. برای تجسم بهتر در نظر بگیرید متوسط قطر یک تار موی انسان حدود 70 میکرومتر میباشد. این ذرات در اندازهها و شکلهای بسیاری وجود دارند و میتوانند از صدها ماده شیمیایی مختلف ساخته شوند.
منبع این ذرات کجاست؟ هر منبع آلاینده. برخی از آنها به طور مستقیم از یک منبع خاص ساطع میشوند، مانند اماکن ساختمانی، جادههای خاکی، مزارع، دودکشها یا آتشسوزی. اما بیشتر ذرات در نتیجه واکنشهای پیچیده مواد شیمیایی مانند دی اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن در جو هستند که آلایندههای معمول ساطعشده نیروگاهها، صنایع و اتومبیلها میباشند.
ذرات با قطر کمتر از 10 میکرومتر به راحتی به سیستم تنفسی ما راه پیدا میکنند و باعث ایجاد مشکلات سلامتی جدی میشود. برخی از ذرات با قطر کمتر از 10 میکرومتر میتوانند تا عمق ریههای انسانها نفوذ کنند و وابسته به جنس و شکل خود تاثیرات منفی متفاوتی را پدید میآورند. برخی از این ذرات حتی ممکن است از طریق ریه وارد جریان خون شده و بر روی اندامهای مختلف اثرات نامطلوب بگذارند. در این بین، ذراتی با قطر کمتر از 5/2 میکرومتر، که به عنوان ذرات ریز یا PM2.5 نیز شناخته میشوند، بیشترین خطر را برای سلامتی دارند. این ذرات زمان بیشتری در مسیرهای هوایی ریه معلق میمانند و فرصت بیشتری برای آسیب رسانی دارند.
ذرات معلق هوا و آلایندههای ناشی از آنها محدودهای مجازی برای انسانها دارند که اگر مقدار آنها از حدود مجاز بالاتر برود، هوای سطح ناسالم پیدا میکند و انسانها در معرض خطر قرار میگیرند. به همین دلیل است که بعضی روزها در سال هوای برخی شهرها در ایران ناسالم اعلام میشود و تمهیداتی برای عبور و مرور افراد در نظر گرفته میشود. یکی از این تمهیدات استفاده از ماسک است.
به عبارت دیگر، ماسک در این شرایط با کاهش عبور ذرات از خود، هوا را مقداری تصفیه میکند. بهطوریکه هوا در حین عبور از ماسک ذرات خود را در لابه لای لایههای فلیتر ماسک از دست داده و هوایی با مقدار مواد معلق کمتر وارد سیستم تنفسی فرد میشود. ماسکها بر طبق قدرت فیلتراسیون ذرات به انواع مختلفی تقسیمبندی میشود. معروفترین این تقسیمبندی، سری N است که از میان آنها ماسک N95 معروفتر از بقیه میباشد. انواع دیگری از استانداردهای تقسیمبندی نیز برای ماسک وجود دارند مانند EN 149.
دیدگاه پزشکی در استفاده از ماسک چیست؟
استفاده از ماسک برای کنترل ورود ذرات آلاینده به سیستم تنفسی یک اقدام بهداشتی است که باعث کاهش مضرات مواد معلق هوا در بدن میشود. اما ما با آلایندههای دیگری نیز در هوا مواجه هستیم. این آلایندهها را میتوان آلایندهای زیستی یا بیولوژیکی نامید. آلایندههایی که پروسه آسیب آنها به بدن انسان متفاوت است، انواع میکروارگانیسمها مانند باکتریها، قارچها، انگلها و ویروسها از این جملهاند.
قابل ذکر است اغلب ماسکهای موجود در بازار فیلتراسیون فیزیکی دارند، یعنی با توجه به خواص فیزیکی مانند اندازه و بار ذرات معلق در هوا را فیلتر میکنند.
بهتر است میکروارگانیسمها را با توجه به خواص فیزیکی تقسیمبندی کنیم.
از بین چهار نوع رایج میکروارگانیسمها یعنی ویروسها، باکتریها، قارچها و انگلها انواع ویروس و باکتری به صورت تکی در طبیعت وجود دارند، اما انواع قارچها و انگلها هم به صورت تک سلولی و هم به صورت پر سلولی دیده میشوند.
اگر بخواهیم این اعداد را به زبان آلایندهها بگوییم، اغلب ویروسها، بخشی از باکتریها، قارچها و انگلها در قسمت ذرات PM2.5 و بخشی از ویروسها، باکتریها، قارچها و انگلهای تکسلولی در قسمت ذرات PM10 قرار میگیرد. این ابعاد توانایی معلق ماندن در هوا و رسیدن به راههای تنفسی را دارند.
در مورد آلایندهای بیولوژیک چند نکته بسیار مهم است:
اول اینکه همه این آلایندهها که از راه تنفسی وارد میشوند، توانایی ایجاد بیماری از راه تنفسی را ندارند. مثلاً یک میکروارگانیسم که بیماری گوارشی ایجاد میکند، در اغلب موارد اگر وارد راه هوایی یا ششها شود مشکلی پدید نمی آورد.
دوم اینکه سیستم ایمنی افراد، سن و جنس، نژاد و زمینه بیماریهای ارثی در بیماریزایی آلایندههای بیولوژیک مهم است.
سوم اینکه هر آلاینده بیولوژیکی باید به مقدار مشخصی وارد بدن شود تا بتواند بیماری ایجاد کند.
در مورد ویروسها نیز بهتر است بدانیم در طبقهبندی انگلهای درون سلولی قرار میگیرند، یعنی برای تکثیر و ایجاد بیماری باید در داخل یک سلول قرار بگیرند.
همه این میکروارگانیسمها میتوانند توسط جریان هوا و همچنین ذرات و قطرات مترشحه از افراد بیمار و ناقل به هوای اطراف ما وارد شوند. با ورود این آلایندهای بیولوژیک به هوا و تنفس آنها به شرط ورود تعداد مناسب و توانایی ایجاد بیماری از راه تنفسی برای میکروارگانیسم زمینه ایجاد بیماری به وجود میآید.
اگر به طور ساده برخی راههای بیماریها را در نظر بگیریم، انواع مهم آنها یا از راه تنفسی وارد میشوند (ماند آنفولانزا، کرونا)، یا از راه گوارش (مانند وبا) یا تماس خون و مخاط با عوامل بیماریزا (مانند هپاتیت، ایدز) و یا عوامل دیگر انتقال (مانند حشرات در مالاریا).
استفاده از ماسک در صورتی میتواند مفید باشد که اولاً عامل بیماریزا دارای ابعادی باشد که بتواند در هوا معلق باشد و ثانیاً بتواند از راه تنفسی یا گوارشی (دهان یا بینی) بیماریزا باشد.
در این گونه موارد استفاده از ماسک به صورت یک فیلتر هم مانع از گسترش عوامل بیماریزا به بیرون از سیستم تنفسی و گوارشی افراد مبتلا شده و هم مانع از ورود آن عوامل به سیستم تنفسی و گوارشی افراد سالم میشود.
پس استفاده از ماسک مناسب با شرایط مشخص میتواند از انتقال آلایندههای بیولوژیک و غیربیولوژیک به سیستم تنفسی و گوارشی فرد استفادهکننده جلوگیری کند.
انواع ماسک موجود در بازار چیست؟
کاربرد اصلی این گونه ماسکها برای مواقع آلودگی هوا است و البته در برابر ریزگردهایی که اندازه بسیار کوچکی داشته باشند هم مقاوم نیست.
ماسکهای ساده مانند ماسک سه لایه و ماسک پارچه ای و ماسک سه بعدی، انواعی هستند که هیچگونه سوپاپ یا فیلتری ندارند و از پارچههای دارای بافت یا بدون بافت تهیه میشوند.
- انواع ماسک های سوپاپ دار دارای یک سوپاپ با یک سایز مشخص هستند که دارای یک قطعه سیلیکونی بوده و در هنگام عمل دم بسته و در هنگام بازدم باز میشود.
- ماسک های فیلتر دار دارای مواد معین برای حذف برخی آلاینده های خاص هستند؛ مانند ماسک های دارای فیلتر کربن فعال.
- انواع N ماسک هایی هستند که در شرایط معمولی و وقتی که در هوای تنفسی روغن یا مولکولهای چرب وجود ندارد، استفاده میشوند.
- انواع R ماسک هایی هستند که به وجود روغن یا مولکولهای چرب در هوا مقاوم هستند، ولی فقط در یک شیفت کاری استفاده میشوند و معمولاً قابلیت استفاده مجدد ندارند.
- انواع P ماسک هایی هستند که در حضور روغن و مولکولهای چرب قابل استفاده هستند و با توجه به توضیحات و تکنولوژی شرکت سازنده امکان استفاده مجدد نیز دارند.
ماسک های ساده
در این نوع ماسک ها، طراحی فقط شامل تعدادی لایه با عمکرد مشخص میشود. عمل فیلتراسیون در هنگام عبور هوا از ماسک انجام میشود.
در این ماسک ها هم هوای ورودی و هم هوای خروجی فیلتر میشود و برای استفاده افراد ناقل بیماریهای تنفسی مناسب هستند.
معروفترین انواع شامل ماسک سه لایه، ماسک های جراحی و ماسک های پارچه ای هستند که کاراییهای مختلفی دارند.
ساده بودن این ماسک ها به معنای طراحی آسان آن میباشد؛ به نحوی که ممکن است دارای تعداد لایههای متفاوت باشند و کیفیت های متفاوتی نیز در اختیار قرار دهند.
بدیهی است هر چه تعداد لایه ها بیشتر باشد، قدرت فیلتراسیون ماسک بالاتر میرود؛ اما از طرف دیگر ورود و خروج هوای تنفسی نیز مشکلتر میشود که به این قضیه در استانداردهای مرتبط افت فشار گفته میشود.
پس در بررسی عملکرد حداقل دو فاکتور باید بررسی شوند: قدرت فیلتراسیون و افت فشار
به عبارت دیگر:
- ماسکی با قدرت فیلتراسیون بالا و افت فشار بالا باعث حذف مناسب ذرات آلاینده از هوا میشود، اما نفس با آن سخت است.
- ماسکی با قدرت فیلتراسیون پایین و افت فشار پایین باعث عدم حذف مناسب آلایندهها میشود، اما تنفس با آن راحت است.
- ماسکی با قدرت فیلتراسیون پایین و افت فشار بالا هم باعث عدم حذف ذرات آلاینده از هوا میشود و هم تنفس را مشکل میکند.
- ماسکی با قدرت فیلتراسیون بالا و افت فشار پایین به طور همزمان باعث حذف مناسب ذرات آلاینده از هوا میشود و تنفس با آن نیز راحت است.
ماسک های سوپاپ دار
اغلب شرکتهای تولیدکننده به دنبال تولید ماسک هایی با حداکثر فیلتراسیون و حداقل افت فشار هستند. اما این دو قضیه معمولاً با هم ارتباط مستقیم دارند، یعنی افزایش یکی از عوامل باعث افزایش دیگری میشود و بالعکس.
از آنجایی که در این نوع ماسک ها، افزایش تعداد لایهها قدرت فیلتراسیون را بیشتر میکند، اما از طرفی تنفس نیز مشکلتر میشود، ماسک های سوپاپ دار تولید و عرضه شدند.
این نوع ماسک ها در بین مردم با نام ماسک فیلتر دار معروف است. اما از دید استانداردها و نوع عملکرد ماسک سوپاپ دار هستند. این ماسک ها فارغ از نوع و کارایی (این ماسک ها نیز میتوانند تعداد لایههای متفاوتی داشته باشند و در انواع N، P و R موجود باشند) دارای سوپاپی هستند که باعث بهبود عمل بازدم میشود. انواع ماسک N95 و ماسک N99 از این جمله هستند.
در ماسک های سوپاپ دار برای بهتر شدن جریان هوای خروجی از یک مسیر ویژه استفاده میشود. در این ماسک ها سوپاپ همانند یک مسیر یکطرفه عمل میکند. به طوریکه هنگام عمل دم، سوپاپ سیلیکونی بسته بوده و کل هوا از میان لایههای مختلف ماسک فیلتر شده و وارد سیستم تنفسی میشود. در ادامه در هنگام عمل بازدم سوپاپ باز میشود و هوای خروجی از سیستم تنفسی به راحتی از ماسک خارج میشود.
ماسک های فیلتر دار
این ماسک ها دارای فیلترهایی هستند که قدرت جذب و گاهی خنثیسازی عامل مضر خاصی را دارند. معمولاً این ماسک ها برای فیلتراسیون گازهای سمی استفاده میشوند، اما کاربرد آنها فقط به همین مورد محدود نمیشود. انواعی از ماسک های جنگی از این گروه هستند.
استفاده از این ماسک ها معمولاً مشکلتر بوده و هزینه بیشتری دارد. بنابراین، برای استفاده عموم مردم تجویز نمیشود و استفاده آن محدود به شرایط خاصی میشود.
ماسک سه بعدی
این نوع ماسک که با نام فیش ماسک نیز شناخته میشود، از بدنهای سه قسمتی تشکیل شده به خوبی مانع نفوذ ذرات از طرفین ماسک میشود. مشهورترین شرکت تولیدکننده ماسک سه بعدی، بوفالو است.