از کووید-19 به کووید-20!

همه‌گیری‌های قرن 21 گریبانگیر مردم جهان

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، انسان‌ها از ابتدای قرن 21 با چندین نوع همه‌گیری عفونت ویروسی روبرو شده‌اند. ویروس کرونا، ویروس سندرم حاد تنفسی شدید (SARS-CoV) در سال 2002، آنفلوانزای H1N1 در سال 2009 و ویروس سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV) در سال 2012 از معروف‌ترین این همه‌گیری‌ها می‌باشد.

در سال 2019 یک بیماری همه‌گیر ویروسی دیگر به نام “COVID-19” یا «بیماری ویروس کرونا 2019» اتفاق افتاد. ویروس جدید بسیار مسری بوده و از بسیاری از جوانب زندگی انسان‌ها، اقتصاد جهانی و معیشت مردم را تحت تأثیر قرار داده است.

اخیراً واکسن‌هایی توسط شرکت‌های مختلف جهت کنترل و پیشگیری از این نوع ویروس توسعه یافته و در حال استفاده هستند، اما به نظر می‌رسد هنوز همه جنبه‌های همه‌گیری کرونا ویروس 19 شناسایی نشده‌اند.

از نظر ویروس‌شناسی، کروناویروس‌ها نوعی ویروس‌های پوشش‌دار هستند که انتقال ماده ژنتیکی در آن‌ها از طریق ریبونوکلئویک اسید یا RNA صورت می‎گیرد. این گونه دارای انواعی از زیرگونه‌ها هستند که چند زیرگونه در انسان‌ها باعث ایجاد بیماری‌های عفونی می‎شوند. برخی از این گونه‎ها در بین انسان‎ها و حیوانات مشترک بوده، بنابراین در طبیعت برخی حیوانات به‌عنوان مخزن این بیماری در نظر گرفته می‎شوند.

کووید-20 چیست؟

پس از دشواری‌های فراوان کشورها در کنترل بیماران مبتلا به کووید-19 و نویدهایی از موفقیت واکسن‌های تولیدی برای این بیماری، به نظر می‎رسد انگلستان یک نوع کرونا ویروس جدید بالقوه مسری شناسایی کرده است. کرونا ویروس 2019، که با نام Sars-Cov2 هم معروف شده است، از سایر زیرگونه‎ها این خانواده مسری‌تر می‎باشد و به دلیل همین مسری بودن باعث ایجاد چالش‌های بسیاری در بهداشت و درمان و سبک زندگی مردم شد.

حال، شناسایی انواعی از این ویروس که قابلیت سرایت بالاتری دارند نگرانی‌هایی را در بین مردم ایجاد کرده است.

تحقیقات نشان داده ایجاد یک‌سری جهش در ویروس آن را مسری‌تر کرده است.

به‌طور کلی جهش‎ها انواع مختلفی دارند و باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی در همه جانداران می‌شود. انواعی از جهش‎ها برای خود موجودات زنده ممکن است خطرناک باشند، اما برخی جهش‎ها نیز ممکن است باعث ایجاد قابلیت‌هایی در موجودات زنده شوند. جهش‎ها به‌طورکلی تغییرات تصادفی رمزهای ژنتیکی در جانداران هستند که در اثر عوامل مختلف ایجاد می‎شوند.

حال تحقیقات نشان می‌دهند نوعی از جهش‎ها در کرونا ویروس 2019 اتفاق افتاده است. نوع جهش‎یافته فعلاً VUI-202012/01 نامیده می‌شود و تحقیقاتی که در در دسامبر سال 2020 در انگلستان انجام شده، منجر به شناسایی این نوع جهش‌یافته (کووید-20) شده است. هنوز اطلاعات زیادی در این مورد گزارش نشده است، اما با انتشار این اخبار ده‎ها کشور در ترددهای خود به انگلستان محدودیت‌هایی اعمال کرده‌اند.

آیا کووید-20 مسری است؟

دانشمندانی که به دولت انگلستان مشاوره می‎دهند، تخمین زده‌اند که کووید-20 می‎تواند تا 70% مسری‌تر از انواع دیگر باشد. اطلاعات مربوط به نوع جدید ویروس به سازمان بهداشت جهانی منتقل داده شده است و سازمان بهداشت جهانی نیز اعلام کرده است که در حدود 14 تغییر ژنتیکی در این نوع ویروس ایجاد شده که برخی از آن‌ها ممکن است بر انتقال ویروس در انسان تأثیر بگذارد.

آن‌چه که مسلم است فعلاً تحقیقات بیشتری لازم است تا جزئیات دیگری از این نوع جهش‌یافته شناسایی شود. برخی از دانشمندان معتقدند نوع جدید شاید باعث عفونت بیشتری در کودکان شود. با اطلاعات فعلی موجود با توجه در پیش داشتن فصل زمستان بسیاری از کشورها در حال بررسی اعمال محدودیت‎ها و شرایط ویژه‌ای در جهت کنترل نوع جهش‌یافته این ویروس هستند.

طبق گزارش WHO، نوع جدید از جنوب شرقی انگلیس نشأت گرفته است. ظاهراً کووید-20 اولین بار در ماه سپتامبر در انگلیس مشاهده شده است. اما امروزه تحقیقات در انگلستان نشان داده‌اند که نوع جهش‌یافته مسئول 60 دصد از عفونت‌های جدید در لندن است و فقط در طول یک هفته موارد ابتلا با آن تقریباً دو برابر شده است. البته در مقابل برخی صاحب‌نظران اظهار داشتند که ممکن است افزایش بروز نوع جدید ناشی از رفتار انسان باشد.

کووید-20 فقط در انگلستان وجود دارد؟

متأسفانه نوع جهش‌یافته کروناویروس قبلاً در سطح جهانی گسترش یافته است. بر اساس اطلاعات سازمان بهداشت جهانی، علاوه بر انگلیس این ویروس در دانمارک، بلژیک، هلند و استرالیا نیز شناسایی شده است. استرالیا دو مورد از این نوع کروناویروس را در سیدنی قرنطینه و ایتالیا نیز یک بیمار را که به این نوع ویروس آلوده شده را شناسایی کرده است.

یک نوع مشابه از ویروس نیز در آفریقای جنوبی شناسایی شده است و به اذعان دانشمندان به سرعت در مناطق ساحلی این کشور در حال گسترش است.

آیا مسری‌تر بودن COVID-20 به معنای کشنده‌تر بودن است؟

خوشبختانه بر اساس اظهارات WHO هنوز هیچ مدرکی مبنی بر کشنده‌تر بودن کووید-20 وجود ندارد، هر چند برای اظهارنظر قطعی در این مورد فعلاً زود است. چندین متخصص متذکر شده‌اند که در برخی موارد، جهش‌های ویروسی که قابلیت انتقال را افزایش می‎دهند، منجر به کاهش میزان شدت و مرگ‌ومیر می‌شود.

آیا واکسن‌های ساخته‌شده فعلی بر روی کووید-20 هم مؤثر هستند؟

هنوز هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که بتوان ادعا کرد واکسن فعلی علیه این نوع جدید کارایی نخواهد داشت. بنابراین، با دانسته‌های فعلی در مورد مکانیزم ساخت و عملکرد واکسن‌های مورداستفاده، احتمالاً استفاده از واکسن‎ها علیه این نوع هم مؤثر خواهد بود. شرکت‌های سازنده دو واکسن اول یعنی Moderna و Pfizer / BioNTech در حال آزمایش تأثیر واکسن بر روی نوع جهش‌یافته جدید یا همان کووید-20 هستند.

مردم سایر کشورها چه اقداماتی برای محدود کردن نوع جهش‌یافته کروناویروس 2019 انجام دهند؟

اولین گام محدودیت تردد به کشورهایی است که در آن‌ها نوع جدید جهش‌یافته شناسایی شده است.

گام دوم مراقبت بیشتر از خود با استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند ماسک و شیلد، شستشوی مرتب دست‌ها و ضدعفونی کردن محل‌های مشکوک و همچنین حفظ فاصله امن از افراد آلوده است.